دستورالعمل حذف یارانه ها

به گزارش دَبی بلاگ، تخصیص هدفمندتر یارانه ها اقدامی مطلوب و شایسته تقدیر است اما شاخص ها و معیارهایی که در این آیین نامه برای حذف یارانه بگیران در نظر گرفته شده مخدوش و ناقص است.

به گزارش گروه مالی خبرنگاران، به تازگی وزارت رفاه پیش نویس آیین نامه حذف یارانه بگیران را به هیات وزیران فرستاده است. هر چند تخصیص هدفمندتر یارانه ها اقدامی مطلوب و شایسته تقدیر است اما شاخص ها و معیارهایی که در این آیین نامه برای حذف یارانه بگیران در نظر گرفته شده مخدوش و ناقص است.

در صورتی که اشکالات این آیین نامه رفع نگردد، می تواند منجر به ناعدالتی در تخصیص یارانه ها گردد و در آینده راستا هدفمندتر کردن یارانه ها و حذف یارانه ثروتمندان را منحرف کند. به گزارش وطن امروز، به استناد مصوبه اخیر شورای عالی اقتصاد درباره نحوه بازتوزیع منابع حاصل از افزایش قیمت بنزین بین خانوارهای مشمول، وزارت رفاه متن پیش نویس آیین نامه ای را برای شناسایی این افراد پیشنهاد داده است.

در ماده یک این آیین نامه یارانه اینگونه تعریف شده است: وجوهی که از سوی دولت و بر اساس قوانین و مقررات مربوط، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، در قالب مواردی نظیر وجه نقد، حق بیمه، بسته معیشتی، سبد غذا، یاری هزینه و... قابل پرداخت به خانوار باشد.

بنابراین یارانه نقدی 45500 تومانی و یارانه معیشتی پس از گرانی بنزین شامل این تعریف خواهد شد از جمله 16 میلیونی که یارانه نقدی دریافت می کردند اما مشمول بسته معیشتی نیستند و کسانی که مشمول این آیین نامه باشند، یارانه شان قطع خواهد شد.

طبق تبصره یک این آیین نامه، بسته حمایت معیشتی (و سایر یارانه های دولتی) به خانوارهایی که مجموع درآمد اعضای آنها از میزان جدول زیر بیشتر بوده یا دارای شرایط مقرر باشند، تعلق نمی گیرد.

طبق پیش نویس آیین نامه، خانوارهای دارای واحد مسکونی، شغل و خودرو به طور همزمان یا خانوارهای دارای 2 واحد ملکی و همچنین خانوارهایی که ارزش ملک آنها در تهران و کلانشهرها 12 میلیارد ریال و در سایر شهرستان ها 9 میلیارد ریال باشد مشمول دریافت یارانه معیشتی نیستند.

همچنین، طبق متن این پیش نویس به خانوارهایی که دارای خودروی سواری به ارزش بیش از 3 میلیارد ریال یا خودروی عمومی با ارزش بیش از 4 میلیارد ریال باشند، بسته معیشتی تعلق نمی گیرد.

کارفرمایان دارای بیش از 3 بیمه پرداز، خانوارهای دارای بیش از 3 سفرخارجی غیرزیارتی و گیرندگان تسهیلات بانکی به مبلغ بیش از 3 میلیارد ریال که در حال بازپرداخت اقساط باشند مشمول این یاری ها نیستند. همچنین دهک هشتم نیز در صورت تصویب هیأت وزیران مشمول یارانه بنزین خواهد شد که تا پیش از این، این دهک از مشمول یارانه بنزین حذف شده بود.

بنابراین فقط 2 دهک 9 و 10 مشمول دریافت یارانه بنزین نمی شوند. بر اساس مفاد آیین نامه مذکور، وزارت رفاه موظف است هر 6 ماه وسع خانوارها دریافت نماینده یا متقاضی یارانه را پایش و به روزرسانی کند.

در ماده 2 آیین نامه که برای حذف یارانه ها به هیات وزیران ارائه شده، شرایط مالی خانوارها به صورت طبقه بندی دهک های یک الی 10، از سطح هزینه 2 میلیون و 300 هزار تومان تا بالاتر از 9 میلیون و 700 هزار تومان دسته بندی شده است.

* ابهامات آیین نامه

مفاد این آیین نامه پیش تر در نامه شریعتمداری به نمایندگان درباره بسته معیشتی وجود داشت و وزارت رفاه عینا و بدون هیچ تغییری این آیین نامه را با همان اشکالات برای هیات وزیران ارسال نموده است. با توجه به اینکه 24 آبان ماه قیمت بنزین افزایش یافت و اولین یارانه بنزینی به مشمولان پرداخت شده، ظاهرا هنوز آیین نامه آن به تایید هیات دولت نرسیده است. وزارت رفاه اکنون بر اساس این آیین نامه اقدام به حذف دهک ها و پرداخت ها نموده است.

* شاخص های مخدوش

بعضی شاخص های در نظر گرفته شده برای حذف یارانه بگیران مخدوش و فاقد شفافیت است و این باعث خواهد شد شناسایی کسانی که به یارانه نیازی ندارند با خطا همراه باشد. همانگونه که پس از واریز بسته معیشتی، 6 میلیون نفر به دلیل دریافت نکردن آن اعتراض کردند. یکی از موارد داشتن همزمان منزل مسکونی، خودرو و شغل است.

ممکن است خانواری در یکی از مناطق محروم استان تهران، خانه ای 40 متری، یک خودروی پیکان و شغلی پاره وقت داشته باشد. یقینا این فرد نیازمند دریافت بسته معیشتی است، در حالی از نظر وزارت رفاه، باید یارانه نقدی و بسته معیشتی این خانوار حذف گردد.

شائبه دیگری که در شناسایی اموال افراد وجود دارد، این است که وزارت رفاه تنها اموالی را می تواند شناسایی کند که در سامانه ثبت شده باشد. به بیان دیگر تنها املاکی برای یک فرد در نظر گرفته خواهد شد که سند رسمی به نام فرد در سازمان ثبت اسناد ثبت شده باشد، در حالی که بسیاری از معاملات املاک به وسیله قولنامه انجام می گردد و در هیچ سامانه ای ثبت نخواهد شد.

* حذف نشدن دهک 8 از یارانه معیشتی

طبق تبصره 14 قانون بودجه 98، سه دهک (دهک های 8، 9 و 10) مشمول حذف از یارانه نقدی هستند، بنابراین یارانه نقدی دهک 8 باید حذف گردد اما بر اساس این آیین نامه، یارانه معیشتی برای این دهک برقرار خواهد بود و ضروری است دولت در این باره شفاف سازی کند.

* صحبت با زبان دهک ها گمراه نماینده است

دکتر فرشاد فاطمی، اقتصاددان و عضو شورای رقابت، چندی پیش در گفت وگویی با وطن امروز درباره نحوه پرداخت یارانه گفت: هدفی که سال 89 دنبال می شد، هدفمندی یارانه ها بود. برای این کار از یارانه هایی که نامتوازن توزیع می شد آغاز کردیم. منتها روش فعلی هنوز با هدفمندی فاصله دارد.

ما هرچه به سمت هدفمندی برویم بهتر است. یعنی اتفاقی که می افتد این است که ما هر چقدر بتوانیم گروه هایی را که نباید از یارانه بهره مند شوند، حذف کنیم. نکته ای که اینجا باید به آن توجه گردد این است که خط کشی بین این دو گروه ساده نیست. مثلاً این بیان که 3 دهک بالا نیازمند نیستند ولی دهک های یک تا 7 نیازمندند دقیق نیست و حتی در صورت دقت، در عمل قابل اجرا نیست.

فاطمی توضیح داد: اگر دولت یارانه را فقط به 7 دهک پایین بپردازد، به طور حتم تعداد زیادی بین دهک 7 و 8 جای شان عوض می گردد، چون این گروه ها درآمدهای شان به همدیگر نزدیک است. به همین خاطر اگر هدف، هدفمندی است ما باید یارانه را طوری تقسیم کنیم که 2 اتفاق رخ دهد؛ یا کالای عمومی فراوری کنیم که آن کالای عمومی چیزی است که همه استفاده می نمایند یا اینکه صرفا به گروه های هدف یاری کنیم.

حال ممکن است در دوره ای بگوییم ما علاقه مندیم این یاری را همه شمول انجام دهیم ولی این دوره باید گذرا باشد و به سرعت به سمت هدفمند کردن یارانه ها برویم. متأسفانه از سال 89 که طرح اجرا شد، عزمی در این جهت نبود و قدم ها خیلی کوتاه برداشته شد.

فاطمی ضمن تاکید بر اینکه صحبت کردن با عموم جامعه در این باره با زبان دهک ها گمراه نماینده است، گفت: شما نمی توانید با عموم جامعه به زبان دهک حرف بزنید. باید با عموم جامعه به زبان نیازهای آنها حرف بزنید. یعنی به کسانی که آنقدر فقیر هستند که در تهیه اقلام روزمره غذایی شان دچار مشکل هستند، به این شکل یاری می گردد. برای این کار در بلندمدت نیازمند سیستم شناسایی هستیم تا بتوان افراد نیازمند را شناسایی و یاری های رفاهی را مستقیم به آنها منتقل کرد.

منبع: وطن امروز